نام شیمیایی : اسید سیتریک

فرمول شیمیایی : c₆h₈o₇

اسامی دیگر : جوهر لیمو , اسید لیمو , سیتریک اسید , hydroxypropane, tricarboxylic acid

گرید محصول : صنعتی _ آزمایشگاهی

انواع اسید سیتریک :

1. اسید سیتریک خشک (اسید ستریک آن هیدروز)
2. اسید ستریک آبدار ( اسید مونو هیدرات )

شکل ظاهری :کریستال جامد سفید رنگ

دمای ذوب : 153 درجه سلسیوس

دمای جوش : 175 درجه سلسیوس

تعریف اسید سیتریک:

اسید سیتریک یا جوهر لیمو یکی از اسیدهای آلی ضعیف است که در لیمو ترش و پرتقال وجود دارد. از عمده ترین کشورهای تولید کننده آن کشور چین می باشد . اسید سیتریک در صنایع نوشابه , آبمیوه , آرایشی و بهداشتی و دارویی استفاده می گردد و علاوه بر طعم دهندگی باعث تنظیم PH نیز می شود .

تعریف انواع اسید سیتریک :

1. اسید سیتریک خشک ( بدون آب ) : اسید سیتریک خشک (Anhydrous citric acid ) اسیدی است که بدون آب است و از نظر ظاهری بی رنگ و بی بو است . این ترکیب به صورت گرانوله موجود می باشد و ما می توانیم این ترکیب را از طریق تبلور با آب گرم تولید کنیم. اسید سیتریک بی آب از فرم منوهیدرات در 78 درجه سانتی گراد تشکیل می شود.

2. اسید سیتریک آبدار ( مونوهیدرات) : اسید سیتریک مونوهیدرات (Monohydrate citric acid) فرمی از اسید می باشد که دارای آب می باشد یک مولکول اسید سیتریک همراه آب می باشد که ما این را آب تبلور می نامیم . این فرم از اسید سیتریک از طریق تبلور با آب سرد تشکیل می شود. فرم مونوهیدرات در دمای 78 به فرم آبی تبدیل می شود.

تاریخچه اسید سیتریک :

اسید سیتریک در قرن 8 توسط جابربن حیان کشف شده است . شواهد تاریخی نشان می دهد که سیتریک اسید برای اولین بار در سال 1784 توسط دانشمند سوئدی کارل ویلهم شیل از لیموترش جدا شد و با تاخیری بیش از صد سال فرایند صنعتی شدن تولید آن در سال 1890 توسط صنایع مرکبات ایتالیا انجام گرفت که به طور صنعتی ترسیب کلسیم سیترات از آبمیوه را توسط آهک انجام داده و سیتریک اسید را از کلسیم سیترات توسط اسید سولفوریک رقیق استحصال کرد . در سال 1893 کارل وهمر شیمیست آلمانی کشف کرد که کپک پنیسیلیوم میتواند از شکر, اسید سیتریک تولید کند . او دو گونه دیگر باکتری را نیز کشف کرد که می توانستند تولید اسید سیتریک را انجام دهند اما تلاشهای او به علت زمان طولانی فرایند و الودگیهای محیطی هیچگاه به مرحله صنعتی نرسیدند . اسید سیتریک در جنگ جهانی دوم 1940 به عنوان اولین محلول موفق شوینده لانتانیدها در پروژه منهتن مورد استفاده قرار گرفته است. روش تولید اسیدسیتریک در محیط کشت قارچ نایجر هنوز روش اصلی تولید این اسید در جهان است به این منظور گلوکز به عنوان واسطه در محیط کشت قارچ نایجر گذاشته شده و اسید سیتریک تولید می شود منبع این گلوکز شربت ذرت است و به وسیله اهک در محیط رسوب می کند .

خواص اسید سیتریک:

اسیدیته اسید سیتریک ناشی از سه گروه کربوکسی است که می تواند پروتون از دست د هد . یون سیتریک اسید سیترات می باشد. سیترات ها بافرهای خوبی برای کنترل ph محلولهای اسیدی هستند . یون سیترات با بسیاری از فلزات نمک سیترات ایجاد می کند که مهمترین ان سیترات کلسیم می باشد که برای نگهداری غذا از فساد و خوش طعم کردن ان بکار می رود. یون سیترات می تواند با فلزات ترکیبات کی لیتی ایجاد کند .

کاربرد اسید سیتریک :

 اسید سیتریک در تولیدات پنیر – تولید نوشیدنیهای گازدار- ماده محافظ مواد غذایی – سیتریک به عنوان چاشنی غذا – نمکهای سیترات با فلزات گوناکون در افراد بیمار به عنوان کمک های غذایی مورد استفاده است -دارای خواص بافری در کنترل ph در مواد تمیز کنندگی خانگی – به دلیل توانایی تشکیل کیلیت با فلزات در ترکیب شوینده ها – داروسازی – به عنوان ماده بی خطر برای مصرف  در غذاها -صنعت نوشابه و ابمیوه کاربرد دارد .

ایمنی اسید سیتریک :

1. تماس با چشم : سبب تحریک چشم می شود و با توجه به میزان غلظت ماده و مدت تماس آن با جشم سبب صدمه به چشم تا حد نابینایی می شود .
2. تماس با پوست :گرد وغبار این ماده سبب تحریک پوست از شدت متوسط تا زیاد می شود .
3. گوارشی : اسید سیتریک به میزان کم در مواد غذایی موجود است از این ماده به عنوان ماده افزودنی خوراکی استفاده می شود . خوردن زیاد این ماده باعث دل درد و استفراغ می شود .
4. تنفس : سبب تحریک بینی و گلو می شود .
5. اشتعال : در مجاورت با حرارت زیاد احتمال آتش گرفتن این ماده وجود دارد و باعث آزاد شدن گازها و فیوم های سمی و محرک می شود .
6. انفجار : احتمال انفجار گرد و غبار نیز هست .